Το πλύσιμο με σαπούνι και νερό είναι μια από τις βασικές πρακτικές δημόσιας υγείας που μπορούν να επιβραδύνουν σημαντικά τον ρυθμό μιας πανδημίας και να περιορίσουν τον αριθμό των λοιμώξεων.  Alex Welsh για τους New York Times

By Ferris Jabr

• March 13, 2020

New York Times Science

Γιατί είναι τόσο αποτελεσματικό το πλύσιμο με σαπούνι ενάντια σε μικρόβια και ιούς. 

Οι άνθρωποι συνήθως σκέφτονται το σαπούνι ως απαλό και καταπραϋντικό για το δέρμα, αλλά από την οπτική των μικροοργανισμών, είναι συχνά εξαιρετικά καταστρεπτικό.

Μια σταγόνα συνηθισμένου σαπουνιού αραιωμένου σε νερό αρκεί για να διασπάσει και να σκοτώσει πολλούς τύπους βακτηρίων και ιών, συμπεριλαμβανομένου του νέου κορωνοϊού που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή στον πλανήτη.

Το μυστικό της εντυπωσιακής δύναμης του σαπουνιού είναι η υβριδική του δομή.

Το σαπούνι αποτελείται από μόρια που έχουν το σχήμα ακίδων, καθένα από τα οποία έχει μια υδρόφιλη κεφαλή – συνδέεται εύκολα με νερό – και μια υδρόφοβη ουρά, η οποία απομακρύνει το νερό και προτιμά να συνδέεται με έλαια και λίπη.

Αυτά τα μόρια, όταν αιωρούνται στο νερό, εναλλάσσονται εναλλάξ ως μοναχικές μονάδες, αλληλεπιδρούν με άλλα μόρια στο διάλυμα και συναρμολογούνται σε μικρές φυσαλίδες που ονομάζονται μικκύλια, με κεφαλές στραμμένες προς τα έξω και ουρές τοποθετημένες μέσα.

Ορισμένα βακτήρια και ιοί έχουν λιπιδικές μεμβράνες που μοιάζουν με διπλά στρωματοποιημένα μικκύλια με δύο ζώνες υδρόφοβων ουρών μεταξύ δύο δακτυλίων υδρόφιλων κεφαλών. Αυτές οι μεμβράνες είναι γεμάτες με σημαντικές πρωτεΐνες που επιτρέπουν στους ιούς να μολύνουν τα κύτταρα και να εκτελούν ζωτικά καθήκοντα που κρατούν τα βακτήρια ζωντανά. Τα παθογόνα που είναι τυλιγμένα σε λιπιδικές μεμβράνες περιλαμβάνουν κοροναϊούς, H.I.V., τους ιούς που προκαλούν ηπατίτιδα Β και C, έρπητα, Έμπολα, Ζίκα, δάγκειο και πολλά βακτήρια που προσβάλλουν τα έντερα και την αναπνευστική οδό.

Όταν πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό, περιβάλλετε τους μικροοργανισμούς στο δέρμα σας με μόρια σαπουνιού. Οι υδρόφοβες ουρές των ελεύθερων μορίων σαπουνιού προσπαθούν να αποφύγουν το νερό. Κατά τη διαδικασία, σφηνώνονται στην λιπιδική μεμβράνη ορισμένων μικροβίων και ιών και το διαρρηγνύουν.

“Δρουν σαν λοστοί και αποσταθεροποιούν όλο το σύστημα”, δήλωσε ο καθηγητής Pall Thordarson, επικεφαλής του τμήματος Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας. Οι βασικές πρωτεΐνες διαχέονται από τις μεμβράνες που έχουν υποστεί ρωγμές στο περιβάλλον νερό, σκοτώνουν τα βακτήρια και καθιστούν τους ιούς άχρηστους.

Το σαπούνι αποτελείται από μόρια που έχουν το σχήμα ακίδων, καθένα από τα οποία έχει μια υδρόφιλη κεφαλή – συνδέεται εύκολα με νερό – και μια υδρόφοβη ουρά, η οποία απομακρύνει το νερό και προτιμά να συνδέεται με έλαια και λίπη. Από:  Jonathan Corum and Ferris Jabr. New York Times Science

 Σε αλληλεπίδραση, μερικά μόρια σαπουνιού διαταράσσουν τους χημικούς δεσμούς που επιτρέπουν στα βακτηρίδια, τους ιούς και την  βρωμιά να κολλήσουν στις επιφάνειες, απομακρύνοντας  τα από το δέρμα. Τα μικκύλια μπορούν επίσης να σχηματίσουν γύρω από σωματίδια βρωμιάς και θραύσματα ιών και βακτηρίων, που τα αναστέλλουν σε πλωτούς κλωβούς. Όταν ξεπλύνετε τα χέρια σας, όλοι οι μικροοργανισμοί που έχουν υποστεί βλάβη, παγιδευτεί και σκοτωθεί από τα μόρια του σαπουνιού,  ξεπλένονται.

Γενικά, τα απολυμαντικά χειρός δεν είναι τόσο αξιόπιστα όσο το σαπούνι. Τα απολυμαντικά με τουλάχιστον 60% αιθανόλη δρουν παρόμοια, καταστρέφοντας τα βακτηρίδια και τους ιούς αποσταθεροποιώντας τις λιπιδικές μεμβράνες τους. Δεν μπορούν όμως εύκολα να αφαιρέσουν τους μικροοργανισμούς από το δέρμα. Υπάρχουν επίσης ιοί  που δεν εξαρτώνται από μεμβράνες λιπιδίων για να μολύνουν τα κύτταρα, καθώς και βακτήρια που προστατεύουν τις ευαίσθητες μεμβράνες τους με ανθεκτικές ασπίδες πρωτεΐνης και ζάχαρης. Παραδείγματα περιλαμβάνουν βακτηρίδια που μπορούν να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα, πνευμονία, διάρροια και λοιμώξεις του δέρματος, καθώς και τον ιό της ηπατίτιδας Α, τον ιό πολιομυελίτιδας, τους ρινοϊούς και τους αδενοϊούς (συχνές αιτίες του κοινού κρυολογήματος).

Αυτά τα πιο ανθεκτικά μικρόβια είναι γενικά λιγότερο επιρρεπή στη χημική επίθεση της αιθανόλης και του σαπουνιού. Ωστόσο, ο δυναμικός καθαρισμός με σαπούνι και νερό μπορεί ακόμα να εξαλείψει αυτά τα μικρόβια από το δέρμα, γεγονός που εν μέρει οφείλεται στο γεγονός ότι το πλύσιμο των χεριών είναι πιο αποτελεσματικό από το απολυμαντικό. Το απολυμαντικό με βάση το αλκοόλ είναι μια καλή εφεδρεία όταν το σαπούνι και το νερό δεν είναι προσβάσιμα.

Σε μια εποχή ρομποτικής χειρουργικής και γονιδιακής θεραπείας, είναι ακόμα πιο θαυμάσιο το γεγονός ότι ένα κομμάτι σαπουνιού στο νερό, μια αρχαία και ουσιαστικά αναλλοίωτη συνταγή, παραμένει μια από τις πιο πολύτιμες ιατρικές επεμβάσεις. Κατά την διάρκεια μιας ημέρας, παίρνουμε κάθε είδους ιούς και μικροοργανισμούς από τα αντικείμενα και τους ανθρώπους στο περιβάλλον. Όταν αγγίζουμε χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα μας –   μια μελέτη δείχνει ότι πρόκειται για μία συνήθεια ή οποία επαναλαμβάνεται τόσο συχνά όσο κάθε δυόμισι λεπτά – προσφέρουμε δυνητικά στα επικίνδυνα μικρόβια μια πύλη εισόδου στα εσωτερικά μας όργανα.

Ως θεμέλιο της καθημερινής υγιεινής, το πλύσιμο των χεριών υιοθετήθηκε γενικά σχετικά πρόσφατα. Στη δεκαετία του 1840 ο Δρ Ignaz Semmelweis, ένας Ούγγρος γιατρός, ανακάλυψε ότι όταν οι γιατροί έπλεναν τα χέρια τους, πολύ λιγότερες γυναίκες πέθεναν μετά τον τοκετό. Εκείνη την εποχή, τα μικρόβια δεν αναγνωρίζονταν ευρέως ως φορείς ασθένειας και πολλοί γιατροί γελοιοποίησαν την ιδέα ότι η έλλειψη προσωπικής καθαριότητας θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για τους θανάτους των ασθενών τους. Ο κ. Semmelweis, στερήθηκε την ελευθερία του  από τους συναδέλφους του, δεσμεύτηκε σε άσυλο, όπου ξυλοκοπήθηκε σοβαρά από τους φύλακες και πέθανε από μολυσμένα τραύματα.

Η Φλωρεντία Nightingale, η αγγλίδα νοσοκόμα και στατιστικός, προώθησε επίσης το πλύσιμο των χεριών στα μέσα του 18ου αιώνα, αλλά μέχρι τις δεκαετίες του 1980 τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων εξέδωσαν τις πρώτες κατευθυντήριες γραμμές για την υγιεινή των χεριών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το πλύσιμο με σαπούνι και νερό είναι μια από τις βασικές πρακτικές δημόσιας υγείας που μπορούν να επιβραδύνουν σημαντικά τον ρυθμό μιας πανδημίας και να περιορίσουν τον αριθμό των μολύνσεων, αποτρέποντας μια καταστροφική υπερφόρτωση των νοσοκομείων και των κλινικών. Αλλά η τεχνική αυτή δουλεύει μόνο όταν όλοι πλένουν τα χέρια τους συχνά και σχολαστικά: Σαπουνίστε σχολαστικά, τρίψτε τις παλάμες σας, το πίσω μέρος των χεριών σας, ανάμεσα στα τα δάχτυλά σας,  γύρω από τους αντίχειρές σας.

Ακόμα και τα άτομα που είναι σχετικά μικρά και υγιή,  πρέπει να πλένουν τακτικά τα χέρια τους, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, επειδή μπορούν να διαδώσουν την ασθένεια σε εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι.

Το σαπούνι είναι κάτι περισσότερο από ένα προσωπικό προστατευτικό και όταν χρησιμοποιείται σωστά, γίνεται μέρος ενός κοινοτικού δικτύου ασφαλείας. Σε μοριακό επίπεδο, το σαπούνι λειτουργεί με το να σπάσει τα πράγματα εκτός, αλλά στο επίπεδο της κοινωνίας, βοηθά να κρατάμε τα πάντα μαζί. Θυμηθείτε αυτό την επόμενη φορά που ίσως να έχετε την ώθηση να παρακάμψετε το νεροχύτη: Οι ζωές των άλλων ανθρώπων είναι στα χέρια σας.

ΠΗΓΗ: The New York Times

https://www.nytimes.com/2020/03/13/health/soap-coronavirus-handwashing-germs.html

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΟΙ;     

Οι ιοί είναι μικροί μολυσματικοί παράγοντες που έχουν μόνο έναν τύπο νουκλεϊκού οξέος, DNA ή RNA και μπορούν να πολλαπλασιάζονται μόνο στα ζωντανά κύτταρα ζώων, φυτών ή βακτηρίων. Το όνομά τους προέρχεται από τη λατινική λέξη «uirus» που σημαίνει «δηλητήριο ή δηλητήριο». Οι ιοί ταξινομούνται ανάλογα με την περιεκτικότητα σε νουκλεϊνικό οξύ (DNA ή RNA), το μέγεθος τους, το σχήμα του καψιδίου τους και την παρουσία ενός φακέλου λιποπρωτεϊνών.

Οι αδενοϊοί (υπεύθυνοι για λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού σε ανθρώπους), ασπαρβίοι (όπως αυτός που προκάλεσε αφρικανική πανώλη των χοίρων), ιοί έρπητα, ιοί θηλωμάτων ή ιοί ευλογιάς ανήκουν στην ομάδα του ιού DNA1. Οι ιοί RNA1 (συμπεριλαμβανομένου του ιού HIV ή AIDS), του ιού της γρίπης (υπεύθυνος για τις επιδημίες και τις πανδημίες της γρίπης, τύπου A: H1N1, H5N1 και H3N2), Κοροναϊός/Coronavirus, Φιλοϊός/Filovirus, Ρεοϊός/Reovirus ή Πικορναϊός/Picornavirus, ανήκουν στην ομάδα των ιών RNA1.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΡΩΝΑΪΟΣ;

Οι κοροναϊοί είναι βιριόνια σχήματος στεφάνης διαμέτρου περίπου 120 nm (2) που μεταδίδονται με αέρα και προκαλούν αναπνευστικές και γαστρεντερικές ασθένειες σε ανθρώπους, πουλερικά και βοοειδή. Υπάρχουν έξι κοροναϊοί, τέσσερις από τους οποίους είναι αβλαβείς, με ήπια συμπτώματα που ομοιάζουν με γρίπη και δύο εξαιρετικά παθογόνα για τον άνθρωπο. Τα τελευταία δύο μολύνουν την άνω και κάτω αναπνευστική οδό και προκαλούν σοβαρές αναπνευστικές ασθένειες, συνοδευόμενες από πυρετό, βήχα και μυϊκό πόνο. Κοροναϊός/Coronavirus SARS-CoV (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) και Κοροναϊός/Coronavirus MERS-CoV (αναπνευστικό σύνδρομο στη Μέση Ανατολή). Ήταν η αιτία των επιδημιών το 2002 και το 2003.

Ο νέος κινεζικός ιός, που αναγνωρίζεται για πρώτη φορά, ανήκει στην οικογένεια των κοροναϊών. Από το ξέσπασμα της επιδημίας στην κινεζική πόλη Wuhan τον Δεκέμβριο του 2019, έχει κάνει 170 θανάτους στην Κίνα και δεν έχει σταματήσει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο χωρίς να προκαλέσει θάνατο. Ο Arnaud Fontanet, επικεφαλής της μονάδας επιδημιολογίας για τις αναδυόμενες ασθένειες στο Ινστιτούτο Pasteur στο Παρίσι, εξηγεί στην AFP ότι είναι ο “έβδομος κοροναϊός ικανός να δώσει κλινικές εκδηλώσεις στους ανθρώπους” (3) . Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) το ονόμασε “Κοροναϊός/Coronavirus 2019-nCoV”, προκαλεί τα ίδια συμπτώματα με τα SARS-CoV και MERS-CoV.

Προς το παρόν, δεν έχουμε ακόμα την απαραίτητη εμπειρία και επαρκή στοιχεία σχετικά με τον Κοροναϊό/Corticavirus-nCoV του 2019 για την καθιέρωση θεραπειών ή εμβολιασμών. Ο μόνος τρόπος για να αποφύγετε να μολυνθείτε είναι να εφαρμόσετε αυστηρά γενικά μέτρα υγιεινής και πρόληψης έναντι οποιασδήποτε μόλυνσης.

Ποιες είναι οι προφυλάξεις κατά των λοιμώξεων;

• Πλύνετε τα χέρια τακτικά με σαπούνι και νερό, ειδικά μετά από κάθε εμφύσηση.
• Καλύψτε το στόμα και τη μύτη όταν βήχετε ή φτερνίζετε. ή το κάνετε στον αγκώνα και όχι στα χέρια.
• Χρησιμοποιήστε ιστούς μίας χρήσης για να αποτρέψετε την εξάπλωση ιών.
• Αποφύγετε την φυσική επαφή με δυνητικά μολυσμένα άτομα.
• Παρακολουθήστε τα συμπτώματα μιας εμπύρετης αναπνευστικής λοίμωξης με κόπωση, πυρετό, βήχα και πόνο στο στήθος.
• Εάν ένα άτομο έχει τα παραπάνω συμπτώματα, συνιστάται να συμβουλευτεί αμέσως έναν γιατρό.
• Ενισχύστε το ανοσοποιητικό σύστημα προσέχοντας την ποιότητα του φαγητού και τον καλό ύπνο.
• Μην χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν καθόλου στην αντιμετώπιση των ιών.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ;

Αρκετές ερευνητικές μελέτες (4-6) δείχνουν ότι τα αιθέρια έλαια έχουν μεγάλη αντι-ιική δύναμη έναντι των ιών RNA και DNA. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απολύμανση των χεριών, τον καθαρισμό του περιβάλλοντος και την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος:

• Αντιμετωπίστε τους ιούς με την λύση φυσικής άμυνας/solution defenses naturelles.
• Απολυμάνετε τα χέρια σας εφαρμόζοντας στις παλάμες σας υδροαλκοολικά διαλύματα ή λίγες σταγόνες αιθέριου ελαίου Ραβιντσάρας, Ευκάλυπτου ακτινωτού, Τεϊόδεντρο ή το Aromaforce Solution Defense naturelle.
• Βοηθήστε το ανοσοποιητικό σας σύστημα, λαμβάνοντας συμπληρώματα διατροφής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με αιθέρια έλαια όπως Oleocaps 1 και / ή Oleocaps 4.
• Ενισχύστε το ανοσοποιητικό σύστημα εφαρμόζοντας τοπικά στους καρπούς, το στήθος και την πλάτη, το Aromaforce Solution Defense naturelle.
• Απολυμάνετε τον αέρα χρησιμοποιώντας το σπρέι απολύμανσης Aromaforce ή / και διασκορπίστε με μία συσκευή διάχυσης το Aromaforce Natural Defense Solution ή αιθέρια έλαια Ραβιντσάρα και Ευκάλυπτου ακτινωτού.

Επιμέλεια/Μετάφραση: Ελένη Κεφαλωνίτου

Références bibliographiques

Rogers, K. (Ed.). (2010). Bacteria and viruses. Britannica Educational Publishing.

Black, J. G. (2008). Microbiology : principles and explorations. 7th ed. Hoboken (N.J.): Wiley.

Rédaction (29 Janvier 2020). Santé : L’essentiel à savoir afin d’éviter le Coronavirus. Gnadoe Magazine https://gnadoemagazine.com/coronavirus-lessentiel-a-savoir-afin/ .

Wu, S. et al. (2010, April). Essential oil attenuates influenza virus infection via inhibition of membrane fusion in vitro. In journal of investigative medicine (Vol. 58, No. 4, p. 677

Wang, W. et al. (2008). Anti-virus activity of combined essential oil on infectious bronchitis virus. Indian veterinary journal, 85(11), 1147-1148

Jackwood, M. W. et al. (2010). Avian coronavirus infectious bronchitis virus susceptibility to botanical oleoresins and essential oils in vitro and in vivo. Virus research, 149(1), 86-94.

 

Ο χειμώνας και ιδιαίτερα ο μήνας Φεβρουάριος είναι μία περίοδος όπου τα κρούσματα της γρίπης τείνουν να εμφανίζονται. Ακόμη κι αν οι εμβολιασμοί είναι ένα αποτελεσματικό μέσο πρόληψης, στην περίπτωση που η ασθένεια εκδηλωθεί, η συνθετική χημεία έχει πολύ λίγα να προσφέρει: παρακεταμόλη για να πέσει ο πυρετός, αναλγητικά, ασκορβικό οξύ (βιταμίνηC), καλές βασικές συμβουλές για επαρκή ενυδάτωση και ισορροπημένη, βιταμινούχα διατροφή: Μπροστά σ’αυτό το φτωχό θεραπευτικό οπλοστάσιο η φύση παίρνει κάποιες φορές θέση, ακόμα κι αν δεν έχει τον χαρακτηρισμό του αντιβιοτικού «για κάθε περίπτωση». Στο πλαίσιο αυτό κάποια αιθέρια έλαια μπορούν να προσδώσουν πραγματική προστιθέμενη αξία.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Στην ομοιοπαθητική, το Οscillococcinum έχει καταστεί βασικό στοιχείο στο ευρύ κοινό. Η ολιγοθεραπεία συμβουλεύει τον χαλκό με επιτυχία. Η βοτανοθεραπεία συνδυάζει την δύναμη της Εχινάκειας με την βιταμίνη C που περιέχεται στην Ασερόλα. Ενώ η μελισσοθεραπεία προτείνει την Πρόπολη χάρη στα οφέλη που προσφέρει στις φυσικές μας άμυνες. Πρόπολη, η οποία όταν συνδυάζεται με τα αιθέρια έλαια πολλαπλασιάζει τα δραστικά της συστατικά.

Στον τομέα των φυσικών θεραπειών η αρωματοθεραπεία είναι μία εξαίρεση, με τις δραστικές ενώσεις της να ενεργούν ως επί το πλείστον σύμφωνα με τα αλλοπαθητικά διαλύματα, δηλαδή απευθείας στον παθογόνο παράγοντα αλλά επίσης και στα συμπτώματα σης ασθένειας. Ακόμη καλύτερα, κάθε αιθέριο έλαιο αντιπροσωπεύει από μόνο του ένα ευρύ φάσμα αρωματικών μορίων τα οποία συνδυάζονται μέσα σε δραστικές συνέργειες προκειμένου να αποκτήσουν μία αδιαμφισβήτητη αποτελεσματικότητα.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕ ΤΑ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ

Είναι πάντα χρήσιμο να θυμάστε την σημασία τήρησης βασικών κανόνων υγιεινής: πλύσιμο των χεριών πολλές φορές την ημέρα, αποφυγή σωματικής επαφής με άτομα πιθανώς μολυσμένα και ιδιαίτερη προσοχή στην ποιότητα του ύπνου και της διατροφής.

Παράλληλα η πρόληψη λαμβάνει χώρα σε δύο μέτωπα:

Υγιαίνουμε τον αέρα που αναπνέουμε:

• Διαχέοντας αιθέριο έλαιο Ravintsara και/ή Eucalyptus radié με συσκευή ψυχρής διάχυσης.
• Χρησιμοποιώντας το spray assainissant Aromaforce το οποίο καταπολεμά και εξουδετερώνει τους ιούς, τα βακτήρια και τα μικρόβια χάρης τον συνδυασμό των 15 αιθέριων ελαίων της Μαδαγασκάρης.

Ενισχύουμε την φυσική μας άμυνα:

• Για να τονώσουμε και να στηρίξουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα λαμβάνουμε τις κάψουλες Νο1 Μϋτης-Λαιμού, Capsules Nez-Gorge ή τις κάψουλες για τους βρόγχους Capsules Bronches Eubiarom ανάλογα με το σημείο ευαισθησίας μας και με ρυθμό 1-2 κάψουλες πριν το γεύμα, πρωί και βράδυ.
• Σε δερματική εφαρμογή εφαρμόζουμε την συνέργεια Solution Défenses Naturelles. 3-5 σταγόνες στους καρπούς, τον θώρακα ή την πλάτη 2-3 φορές την ημέρα. Αυτή η συνέργεια μπορεί επίσης να διαχυθεί προκειμένου να καθαρίσει τον αέρα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

• Μελετήστε προσεχτικά τους κανόνες διάχυσης.
• Για παιδιά από 6-12 ετών αραιώστε το εφαρμοζόμενο μείγμα αιθέριου ελαίου στην ίδια ποσότητα φυτικού ελαίου.
• Για την υποστήριξη της φυσικής άμυνας των παιδιών από 3- 36 μηνών η Pranarôm έχει δημιουργήσει ειδικά για μασάζ το PranaBB Défenses naturelles. Εφαρμόζουμε 2 με 3 σταγόνες του μείγματος σε κάθε καμάρα των ποδιών, 2 φορές την ημέρα. Για ένα παιδί ηλικίας 3 έως 6 ετών, αυτή η δόση μπορεί να διπλασιαστεί.

Auteur:mon-aromatherapie. / Μετάφραση: Ελένη Κεφαλωνίτου